مفهوم و آیین دادرسی دعوا و رأی غیرقابل تجزیه و تفکیک

آیین دادرسی به دعوا و رأی غیرقابل تجزیه و تفکیک در نظام حقوقی ایران با ابهام و اجمال جدّی مواجه است. حتی یک تعریف ساده از قابلیت یا عدم‌قابلیت «تجزیه» و «تفکیک» در قانون دیده نمی‏شود تا بتوان مفهوم و مصداق «دعوای قابل تجزیه» و «رأی قابل تجزیه و تفکیک» را یافت. این موضوع دامنگیر رویة قضایی نیز شده است. هرگاه مسئلة جدا کردن بخشی از خواسته و صدور رأی در زمینة آن قسمت از خواسته که مقتضی صدور رأی است باشد، موضوع ناظر به «قابلیت تجزیة دعوا» است و هرگاه مسئلة سرأیت رأی به اشخاصی در میان باشد که در دادرسی ناشی از اعمال یک طریقة شکایت «شرکت نکرده‏اند» یا «شرکت داده نشده‏اند»، موضوع به «رأی قابل یا غیرقابل تجزیه و تفکیک» مربوط است. نگاه حقوق فرانسه به رأی غیرقابل تجزیه و تفکیک نفی نمایندگی میان‏ آنان و لزوم طرف قرار گرفتن همة این اشخاص هنگام اعمال یک طریقة شکایت است. در حقوق ایران، نظریة تسری مفاد رأی پذیرفته شده، که تا حدّی به نظریة نمایندگی نزدیک است.